hoa-chat

[tintuc]

Hóa chất diệt bọ gậy được ứng dụng để diệt bọ gậy tại các ổ sinh đẻ của muỗi. Cuối thế kỷ 19, dầu mỏ đã được sử dụng để diệt bọ gậy muỗi trước khi phát hiện ra vai trò truyền bệnh của nó. Hợp chất asen được dùng rất mạnh từ năm 1921 đến những năm 1940 để diệt bọ gậy Anopheles. Nhiều hóa chất mới được thay thế nhưng dầu vẫn được sử dụng ở phạm vi nhất định. Tuy nhiên kỹ thuật phòng chống bọ gậy tùy thuộc vào cả hai yếu tố dạng hợp chất sử dụng và nơi sinh sản của muỗi.

Sử dụng hóa chất phòng chống bọ gậy

Hóa chất diệt bọ gậy dạng lỏng như dầu có thể áp dụng cho các vũng nước, trong vườn hoặc phun lên bề mặt các rãnh nước, ao hồ... thông thường là dùng bình bơm phun giống như phun trên bề mặt tường nhà. Có nhiều loại máy bơm thiết kế cho phun trên bề mặt nước, loại có mô tơ và bánh xe chạy trên bờ, loại có mô tơ gắn trên thuyền, ngày nay có cả ca nô .
CÁC THUỐC CÓ GỐC PERMETHRIN PHUN TỒN LƯU

Loại hóa chất diệt bọ gậy dạng hạt bụi (larvicide dusts) có thể trải trên nước bằng tay hoặc dùng máy có bơm bóng thổi.

Loại hóa chất diệt bọ gậy dạng vỏ bao bằng chất đông keo (gelatine). Dạng này thường ở dạng nhũ tương của pyrethrins với piperonyl butoxide. Khi tung xuống nước vỏ gelatine sẽ phân hủy và giải phóng hóa chất nằm trong viên nang (capsules) trong vài phút, mỗi capsules có thể giải phóng một lượng hóa chất trải trên bề mặt nước 5-9 m2.

Loại đông bánh (brilquettes) có chứa methoprene một loại kích tố cỏ tác. dụng diệt bọ gậy trong vòng 30 ngày ở những nơi lượng nước không nhiều hoặc dùng từng lúc ở các dòng suối nhỏ.

Sử dụng hóa chất phun tồn lưu

Hóa chất phun tồn lưu có rất nhiều loại hầu hết dùng dưới dạng dung dịch, khi khô để lại các tinh thể thuốc trên bề mặt phun. Trong trường hợp này tác dụng của hóa chất phụ thuộc vào lượng hóa chất bám dính vào chân côn trùng khi chúng tiếp xúc với bề mặt phun. Dạng nhũ tương rất đa dạng nhưng kích cỡ của các hạt sẽ là tiêu chuẩn đánh giá sự lơ lửng trong không gian của hóa chất được dài lâu để có thể tấn công những côn trùng cố tình bay không đậu tránh sự tiếp xúc với bề mặt tường phun.
MỘT SỐ HÓA CHẤT ĐỂ TẨM MÀN VÀ PHUN TỒN LƯU

Loại hóa chất tồn lưu khi sử dụng trên diện rộng rất có kết quả với loại côn trùng ưa hút máu người trong nhà hoặc vật nuôi nhốt trong chuồng vì vậy sử dụng phương pháp phun tồn lưu bằng hoa chất cần phải đáp ứng được một số những yếu tố:

+ Gây độc cho côn trùng bằng con đường tiếp xúc đậu rình mồi hoặc trú đậu tiêu máu, không gây phản ứng kích thích với côn trùng và vật nuôi.
+ Nhanh chóng hạ gục côn trùng trong thời gian tiếp xúc ngắn nhất với hóa chất.
+ Ít độc tính cấp hoặc mạn với người và vật nuôi.
+ Dễ sử dụng và ổn định và không dễ bị phân hủy khi cất giữ.
+ Hiệu quả kinh tế, rẻ tiền
+ Lựa chọn vật liệu làm tường để phun tồn lưu có khả năng bám dính hóa chất trên bề mặt tốt, ít bị phân hủy, ít bị thấm sâu vào bên trong cũng đóng góp phần nào tăng tính hiệu quả diệt côn trùng

Sử dụng hóa chất để tẩm vật liệu

Quần áo có thể bảo vệ chống côn trùng đốt nếu đủ dầy. Màu sáng ít hấp dẫn côn trùng hơn màu tối. Cũng có thể bảo vệ bằng áo dài tay, màn chùm đầu, khăn quàng cổ, mũ. Tuy nhiên, một số côn trùng có thể đốt qua quần áo. Việc xử lý quần áo bằng hóa chất diệt hoặc xua cũng ngăn chặn được côn trùng đốt. Các loại dĩn nhỏ, muỗi cát, ruồi vàng không thể đốt qua quần áo.
DẠNG HÓA CHẤT VÀ LIỀU SỬ DUNG

Gần đây hóa chất nhóm pyrethroid đã được WHO khuyển cáo dùng để xử lý quần áo hay tẩm màn, hóa chất này ít độc với  động vật có vú nên ý tưởng tẩm rộng rãi  lên các vật liệu vải sợi phát triển ngày một nhiều. Đây là biện pháp chính trong phòng chống véc tơ hiện nay. Màn tẩm hóa chất ngoài tác dụng làm hàng rào ngăn cản bảo vệ cho người như màn không tẩm hóa chất, nó còn có tác dụng làm tăng tác dụng bảo vệ của màn trong việc ngăn muỗi và côn trùng khác tấn công người. Màn tẩm có tác dụng diệt và xua từ đó làm giảm số lượng muỗi bay vào nhà. Nếu sử dụng màn tẩm thường xuyên trong cộng đồng với tỷ lệ cao sẽ làm cho số lượng và tuổi thọ của muỗi giảm đi.

Tác dụng của màn tẩm là xua và ngăn không cho muỗi hút máu người, tất cả người sử dụng màn đều được bảo vệ. Màn tẩm hỏa chất sẽ có tác dụng diệt chết hoặc xua đuổi muỗi bay đi, không vào màn đốt người được. Hóa chất tẩm màn cần đảm bảo các yêu cầu sau:

+ Ngăn cản côn trùng trên đường tấn công vào đốt người, biện pháp này thiên về bảo vệ cá nhân hơn bảo vệ cộng đồng.

+ Người ngủ trong màn thường phải tiếp xúc trực tiếp với hóa chất trên màn, do đó hóa chất lựa chọn tẩm màn phải đáp ứng tiêu chuẩn về độ an toàn rất cao, không gây ra tác dụng không mong muốn và không có mùi khó chịu.

Sử dụng hóa chất xua côn trùng

Hóa chất xua được sử dụng tương đối phổ biến để ngăn ngừa các loài côn trùng hút máu. Các chất này được xoa trực tiếp lên da, hoặc được xoa, tẩm vào quán áo, màn, lưới chống côn trùng. Hiệu quả và thời gian bảo vệ tuỳ thuộc vào loại hoá chất, cách sử dụng, điều kiện môi trường (nhiệt độ, độ ẩm, gió,…), mức nhạy cảm của côn trùng với hoá chất.. Thông thường, thời gian hiệu lực của các chất xua kéo dài từ 15 phút đến 10 giờ khi xoa trên da, còn khi sử dụng trên quán áo, vải vóc thì thời gian tác dụng có thể dài hơn. Hóa chất xua rất có giá trị trong những tình huống mà các biện pháp khác không có tác dụng, không thực hiện được hoặc bị cấm. 

Hóa chất xua thường được sử dụng cho những người phải ra khỏi nhà vào ban đêm; người ở lại trong rừng, đầm lầy, đồng cỏ ban đêm; những người đi du lịch. 

Một số dầu thực vật, như dầu xả, dầu cây Neem hoặc gỗ thơm có nhựa là chất xua tự nhiên. Loại dầu này thường được dùng vì giá thành rẻ và có mùi dễ chịu.

Trong thập kỷ 20, nhiều chất xua tổng hợp đã được sản xuất. Các chất này có tác dụng kéo dài, không độc hại, có hiệu quả với nhiều loài côn trùng. Các chất dùng bôi ngoài da là diethylphtalat (DEP), dimethyl phtalat (DMP), indalone, ethyl hexanedriol, và đặc biệt là N, N-diethyl-3-toluamiđe (DEET) được coi là một đột phá trong phát minh hoá chất xua. DEET có dưới dạng lỏng nguyên chất và dạng dung dịch 5 - 90%. Các dạng sản phẩm của ĐEET là nước xoa, kem, bọt, sáp. Hầu như không thấy nói về việc DEET gây dị ứng hay tác dụng phụ đáng kể cho người sử dụng. 

Hướng dẫn sử dụng hóa chất xua: Hóa chất xua được bôi khắp da hở, đặc biệt là cổ, cổ tay, mắt cá. Không được bôi lên vùng quanh mắt hoặc niêm mạc (mũi, mồm), không được phun vào mặt, cần phun vào tay và sau đó xoa vào các phần kém nhạy cảm hơn ở mặt.

Sử dụng hương muỗi xua-diệt côn trùng

Hương xua diệt muỗi là chất diệt xông hơi phổ biến nhất vì dễ sử dụng, có hiệu lực và không đắt tiền. Các hóa chất sử dụng để sản xuất hương là D- allethrin, D-trans-allethrin, prallethrin, metofluthrin,...

Cần đốt hương ngay trước khi muỗi hoạt động. Ở những không gian chật hẹp như lều, phòng nhỏ kín, khói hương có thể gây kích thích mắt và phổi. Ở những không gian rộng hơn, đặt nhiều que/vòng hương ở những điểm khác nhau. 

Sử dụng chất dẫn dụ Pheromon

Trong công nghệ Pheromon, các nhà khoa học đã tổng hợp và công nghiệp hóa được một số các hợp chất dẫn dụ côn trùng điển hình như Metyl- eugenol đối với ruồi vàng hại cây có múi; hoặc mùi của cây Derris elliptica đeo trên sừng trâu để đuổi ve, rận ký sinh; hay mùi băng phiến làm hạn chế sự cư trú của mạt, gián, rận trong tủ quần áo... Sử dụng cây pơ mu, đinh lăng Policias fruticosa L và cây long não Camphor esentiel làm đồ gỗ có thể tránh bị mối, mọt và côn trùng xâm hại....

[/tintuc]

[tintuc]

Lựa chọn hóa chất dùng nên xem xét đến các vấn đề sau: độc tính với loại côn trùng định tiêu diệt; thời gian tác dụng theo liều lượng; dễ ứng dụng, tồn tại trong điều kiện địa lý, khí hậu; độc tính với người, vật nuôi, thủy sản và chi phí, vận chuyển, có rất nhiều dạng hóa chất (cấu trúc hóa học) như khí dung, sương mù, dịch lỏng, bột ép.

CÁC LOẠI THUỐC DIỆT MUỖI

Dạng dung dịch (solution)

Dung môi hòa tan hoặc là các loại dầu, cồn trắng với nồng độ cao 10- 15%, dung môi hữu cơ như benzen, cyclohexan có nồng độ cao tới 20-40%. Dung dịch hóa chất có thể sử dụng cho diệt bọ gậy, muỗi trưởng thành bằng phun không gian hoặc phun tồn lưu. Dạng này không nhìn thấy vết tồn của thuốc phân tán trên bề mặt phun.

Dạng nhũ tương (emulsions concentrates - EC)

Được chế từ hai dạng dịch lỏng, trong đó một dạng được tạo thành giọt nhỏ và phân tán trong dung dịch khác. Để đề phòng sự tác biệt hại dung dịch này người ta cho thêm các tác nhân gây nhũ hóa. Sự nhũ hóa hình thành từ các nồng độ khác nhau 10-35% khi hòa tan hợp chất với nước.

Dạng bột tan trong nước hoặc dịch treo (waterdispersible powder - WP/or capsule suspension — CS)

Là dạng có chứa các phân tử hóa chất diệt hòa tan với một số các yếu tố vận chuyển cộng với các yếu tố chống đông vón và như vậy các phần tử hóa chất dễ dàng phân tán trong nước. Khi hòa tan với nước và khuấy đều bột thuốc sẽ hình thành một dịch treo. Khả năng và tác dụng của thuốc phụ thuộc vào kích cỡ của các hạt dịch treo, khối lượng nước pha. Theo khuyến cáo của WHO, dung dịch treo chuẩn là kích thước của các hạt 10-20 µm phải chiếm từ 50-70%. 

Hóa chất ở dạng dung dịch, dạng nhũ tương rất dễ thấm vào các lỗ nhỏ trên bề mặt tường nhà, vật dụng vì vậy độc tính với muỗi (côn trùng) có thể giảm đi một phần. Những hóa chất dễ bay hơi (như HCH, propoxur, fenitrothion) vẫn giữ được tác dụng ở liều lượng cao. Các hạt tinh thể hóa chất trên bề mặt phun len lỏi xuống dưới, khi gặp độ ẩm cao hiệu lực của hóa chất càng tăng lên.

Dạng cứng (soildformulation)

Là những hóa chất dạng bột, hạt nhỏ, dạng viên, dạng tấm. Những dạng này chủ yếu dùng để diệt bọ gậy, khi tan hủy trong nước sẽ giải phóng ra độc tố.

Dạng khí dung, dạng sương, dạng xông hơi (fumigants, fog, aerosol)

Hóa chất dạng xông hơi được sử dụng cho phun không gian (space spraying) bằng phương tiện máy bay nhưng gần đây người ta khuyên không nên dùng dạng này mà chuyển sang dùng dạng khí dung như: resmethrin, biosmethrin, d-phenothrin hoặc permethrin. Tác dụng của dạng hóa chất này khi phun không gian thường chỉ có hiệu quả trong khoảng 2 tháng.
THUỐC MUỖI PHUN TỒN LƯU VÀ PHUN SƯƠNG

Phun dạng hạt thô (coarse sprays)

Dạng này có chứa các giọt có đường kính >400 µm có hiệu quả phun không gian nếu cho thêm các dung dịch bay hơi thì thích hơp.

Phun dạng hạt nhỏ (fine sprays)

Là dạng hóa chất mà đường kính các hạt từ 100 – 400 µm. Dạng này cũng rất dễ bay hơi và tác dụng với côn trùng khi bay trong không gian. Nếu các hạt có kích thước 50 µm đến 100 µm thì hóa chất này được xếp loại dạng sương mù (mits). Các dạng khí dung có kích thước <50 µm thường lơ lửng trong không khí khoảng 1 giờ sau khi phun.


[/tintuc]

[tintuc]

Nhóm chlo hữu cơ diệt muỗi

Hóa chất diệt côn trùng tổng hợp đầu tiên được sử dụng thuộc nhóm clo hữu cơ chủ yếu là DDT, dieldrin, hexachlorocyciohexane (666). DDT cấm sử dụng trong diệt côn trùng hiện nay.

Nhóm carbamate diệt muỗi

Nhóm này đại diện có carbaryl, propoxur. Mặc dù có hiệu lực diệt cao nhưng hóa chất nhóm này chưa được sử dụng rộng rãi vì hệ số an toàn thấp và thời gian tồn lưu ngắn.

Nhóm phốt pho hữu cơ diệt muỗi

Nhóm phốt pho hữu cơ  gồm malathion, fenthion, fenitrothion, dichlorvos... Song Tổ chức Y tế thế giới (WO) chi cho phép sử dụng malathion để phòng chổng véc tơ SXH khi muỗi Aedes kháng với nhóm Pyrethroide. Fenitrothion cũng được sử dụng nhưng không rộng rãi như malathion. Nói chung các hóa chất nhóm phốt pho hữu cơ có tác dụng diệt côn trùng mạnh song tác dụng tồn lưu quá ngắn, mùi hôi khó chịu và độ độc cao đối với động vật máu nóng, rất khó sử dụng ở những nước nhiệt đới côn trùng phát triển quanh năm, không thể tổ chức phun nhiều lần.

Nhóm pyrethroid tổng hợp diệt muỗi

Đây là nhóm hóa chất quan trọng sử dụng trong công tác phòng chống các bệnh do côn trùng truyền hiện nay. Hóa chất đầu tiên thuộc nhóm này là  allethrine. Allethrine tổng hợp được sử dụng đầu tiên trong nông nghiệp sau đó nhiều loại hương xua diệt muỗi được sản xuất từ allethrine và gần đây người ta đã thay nó bằng pynamine forte 90EC. Từ allethrine đã tổng hợp nhiều dẫn xuất khác có tác dụng diệt côn trùng mạnh và đã được sử dụng trong bảo vệ thực vật và kho tàng. Cũng từ đó hàng loạt các chất nhóm này ra đời được WHO khuyến cáo sử dụng trong phòng chống các bệnh do côn trùng truyền như sốt xuất huyết, sốt vàng, giun chỉ và sốt rét, như Permethrin, Deltamethrin…

Pyrethroid có độc tính thần kinh với côn trùng, nó tác động lên màng dây thần kinh, liều chết của nó hầu hết lên tất cả các nơron ngoại biên và trung ươmg trong khi hiệu lực đánh gục chủ yếu do làm tê liệt thần kinh ngoại vi.

+ Ưu điểm: độc tính cao với côn trùng nhưng thấp đối với động vật máu nóng; có tác dụng chọn lọc cao diệt được một số côn trùng kháng vói clo hữu cơ, phốt pho hữu cơ và carbamate; nhanh chóng phân hủy trong  môi trường.

+ Nhược điểm: Rất độc với cá và động vật thủy sinh khác, gây phản ứng phụ nóng rát khi tiếp xủc.

Nhóm hóa chất ức chế sự sinh trưởng

Nhóm hóa chất ức chế sự sinh trưởng của côn trùng là những hợp chất hóa học có độc tính cao với ấu trùng và bọ gậy, làm ảnh hưởng đến sự phát triển thành côn trùng trưởng thành. Hóa chất này có độc tính rất thấp với động vật có vú, các loài chim, cá và côn trùng trưởng thành nhưmg lại rất độc với loài động vật có vỏ cứng sống ở dưới nước (như tôm, cua, ốc...) và với giai đoạn chưa trưởng thành của loài côn trùng thủy sinh. Ứng dụng loạỉ hóa chất này hạn chế vì giá chi phí cao và quy định sử dụng chặt chẽ.

Đại diện cho nhóm hóa chất này: Methoprene, diflubenzuron…

Nhóm thuốc ảnh hưởng đến sự phát triển côn trùng thường không được chấp nhận ở những nơi mà người ta muốn tiêu diệt ngay ấu trùng và bọ gậy. Hóa chất phân hủy rất nhanh trong môi trường và tồn tại lâu. Có thể chia nhóm hóa chất này thành 02 nhóm sau:

+ Ức chế hormon trưởng thành như methoprene có tác dụng ngăn cản sự phát triển từ ấu trùng thành bọ gậy và từ bọ gậy thành muỗi trưởng thành. Hóa chất này không giết chết được ấu trùng.

+ Ức chế chất tổng hợp kitin như diflubenzuron và triflumuron có tác dụng đến quá trình tạo vỏ và giết chết ấu trùng. Loại hóa chất này tác dụng nhanh hơn so với nhóm hóa chất trên.

Độ an toàn: Mặc dù nhóm thuốc điều chỉnh sự phát triển côn trùng không phương hại đến người và vật nuôi nhưng có tác động đến các tiết túc tại các điểm nước. Vì thế hầu hết các nhà sản xuất hóa chất này khuyến cáo chỉ nên sử dụng nó ở những nơi ít có quần thể tiết túc như tôm, cua.

[/tintuc]

diệt côn trùng đà lạt
0916 063 032
Hỗ trợ mua hàng